W 1983 roku amerykański psycholog Howard Gardner opracował teorię inteligencji wielorakiej, rozszerzając definicję inteligencji mierzonej jedynie przy pomocy testów IQ. Dzięki niemu możliwy był pomiar zdolności umysłowych, przy pomocy bardzo dokładnych testów wyróżniających osiem różnych typów inteligencji.
Według twórcy teorii inteligencji wielorakiej testy IQ nie są w pełni miarodajne i nie oddają w pełni predyspozycji psychicznych oraz złożonej osobowości człowieka. Tradycyjne metody sprawdzają przede wszystkim zdolności logicznego myślenia i lingwistyczne. Okazuje się jednak, że nasze dziecko które być może nie radzi sobie na zajęciach matematyki jest świetne w innej dziedzinie np. pięknie śpiewa czy maluje.
Aby wspomóc rozwój intelektualny dziecka warto przyjrzeć się bliżej ośmiu rodzajom inteligencji oraz stwierdzić jaki jej rodzaj jest najlepiej rozwinięty u naszej pociechy.
Inteligencja językowo-werbalna
Osoba o inteligencji językowo-werbalnej bardzo sprawnie posługuje się językiem mówionym i pisanym, lubi czytać oraz potrafi słuchać, jest wrażliwa na rytmy, dźwięki, i znaczenie słów. Dzieci obdarzone tym rodzajem inteligencji używają bogatego słownictwa, opowiadają bajki, lubią rymowanki oraz gry słowne, czerpią także przyjemność w trakcie potyczek słownych i dyskusji. Takim maluchom zdecydowanie łatwiej przychodzi nauka języków obcych.
W celu rozwinięcia inteligencji językowo-werbalnej u naszej pociechy grajmy z nim w gry planszowe, czytajmy dużo bajek i baśni, wspólnie wymyślajmy ciekawe historie. Zachęćmy starsze dziecko do pisania opowiadań lub pamiętnika.
Inteligencja logiczno-matematyczna
Dziecko postrzega świat jako ciąg zdarzeń, potrafi kreatywnie rozwiązywać problemy, myśli logicznie. Najmłodsi posiadający inteligencję logiczno-matematyczną uwielbiają zagadki i łamigłówki, wyzwaniem jest dla nich samodzielne znalezienie odpowiedzi na trudne zadanie. Dla takiego malucha problemu nie stanowi również obsługa komputera.
W rozwoju inteligencji matematycznej pomoże z pewnością rozwiązywanie zadań, w których konieczne będzie liczenie w pamięci, rozwiązywanie problemów, prowadzenie długiego ciągu rozumowania.
Inteligencja przestrzenna
Inteligencja przestrzenna jest często określana jako „myślenie obrazami”. Dziecko bez problemu układa puzzle czy klocki, używa przenośni, lubi plastykę, z łatwością interpretuje mapy, ma świetnie wykształconą wyobraźnię, uwielbia labirynty, linie, kształty. Malec ma także znakomicie rozwiniętą orientację przestrzenną.
W rozwijaniu tego rodzaju inteligencji pomoże wspólne układanie układanek, budowanie z klocków, sklejanie modeli, tworzenie prac plastycznych.
Inteligencja muzyczna
Inteligencja muzyczna charakteryzuje się mocnym uwrażliwieniem na dźwięki płynące z otocznia. Dzieci posiadające ten typ inteligencji dobrze śpiewają i tańczą, często grają też na jakimś instrumencie oraz potrafią odtworzyć „ze słuchu” usłyszane melodie.
W celu rozwinięcia zdolności muzycznych możemy zapisać dziecko na dodatkowe zajęcia gry na instrumencie, lekcje śpiewu czy rytmikę. Warto także wykorzystać muzykę i rytm w trakcie wykonywania codziennych czynności oraz w czasie nauki, np. podśpiewując tekst wierszyka do zapamiętania.
Inteligencja przyrodnicza
Osoby posiadające ten typ inteligencji lepiej rozumieją świat, obserwują go pod względem procesów jakie w nim zachodzą. Smyk lubi przebywać na łonie natury i chętnie bierze udział w wycieczkach. Dziecko obdarzone inteligencją przyrodniczą lubi opiekować się zwierzętami, kolekcjonuje liście lub zasuszone kwiaty.
Wspomagać inteligencję przyrodniczą możemy zachęcając na przykład do stworzenia zielnika znalezionych w trakcie spaceru roślin. Jeśli mamy taką możliwość kupmy zwierzątko, którym maluch mógłby się opiekować.
Inteligencja intrapersonalna
Dzieci o inteligencji intrapersonalnej najchętniej bawią się same i bardzo dobrze czują się w swoim towarzystwie. Potrafią rozpoznawać własne emocje i uczucia. Ten rodzaj inteligencji cechuje świetna organizacja, umiejętność określenia swoich mocnych i słabych stron oraz spora zaradność.
Aby pomóc dziecku stwórzmy dla niego specjalny kącik do nauki, pytajmy go o zdanie, pozwólmy na samodzielną naukę i rozwój w swoim własnym tempie.
Inteligencja interpersonalna
Dziecko posiadające silnie rozwiniętą inteligencję interpersonalną bardzo łatwo nawiązuje kontakt z ludźmi i lubi przejmować kontrolę, jest świetnym liderem grupy. Dodatkowo dostrzega i odpowiednio reaguje na pragnienia, nastroje i temperament innych ludzi, ma wysokie poczucie empatii. Malec nie obawia się wyrażania swoich opinii, nie paraliżuje go strach przed krytyką czy odmową. Takie dziecko wprost uwielbia przebywać w towarzystwie swoich rówieśników, rozmawiać z nimi i pomagać w razie potrzeby.
Warto uwrażliwiać malucha na potrzeby innych osób, organizować różnego rodzaju zabawy w grupie, angażować w przygotowania zabaw lub imprez.
Inteligencja ruchowa
Inteligencja ruchowa cechuje osoby lubiące aktywność fizyczną, z łatwością kontrolujące ruchy swojego ciała. Dzieci obdarzone tym rodzajem inteligencji nie potrafią usiedzieć w miejscu. Nawet coś mówiąc czy opowiadając gestykulują, próbując odwzorowywać wypowiedziane słowa, wyrazić emocje. Takie maluchy są najczęściej uzdolnione manualnie
W rozwoju inteligencji ruchowej pomóc mogą zabawy ruchowe typu twister lub kalambury. Warto angażować malucha w zajęcia wymagające zdolności manualnych, zajęcia sportowe.