Zaburzenia lękowe u dzieci objawiają się na wiele sposobów. Dziecko może bać się potwora w szafie lub ducha z bajki. Jednak czasami okazuje się, że strach jest tak silny, że zamienia się w lęk, a jedynym sposobem radzenia sobie z nim są tiki, jąkanie lub moczenie podczas snu.
Zaburzenia procesów związanych z emocjami prowadzą do reakcji nerwicowych, czyli takich które mają podłoże psychologiczne. Są one widoczne w somatycznych objawach i z czasem ulegają utrwaleniu w zachowaniu dziecka. Najczęściej wymienia się rodzaje nerwic jedno-objawowych np. ruchowych – tiki, związanych z zaburzeniami mowy – jąkanie lub z zaburzeniami wegetatywno – somatycznymi np. nie trzymanie moczu. Uniemożliwiają one prawidłowe funkcjonowanie zarówno w domu jak i poza nim.
Gdy zauważymy niepokojące i powtarzające się objawy lub zachowania u dziecka, warto skonsultować się wtedy z psychologiem, aby jak najszybciej móc podjąć ewentualne leczenie. Zdarza się, że tiki ruchowe są trudne do zdiagnozowania, gdyż mogą przypominać celowe zachowania, jak np. zagryzanie warg, dotykanie nosa czy innych ludzi. Nerwice to najczęściej sposób maskowania głęboko skrywanych lęków, dlatego szybka pomoc i wczesna interwencja jest bardzo ważna w procesie terapeutycznym.
Tiki nerwowe
Aż 24% dzieci szkolnych cierpi na tiki przejściowe, a u części z nich diagnozuje się tiki przewlekłe. Są mimowolnymi, szybkimi, nagłymi, nawracającymi i nierytmicznymi ruchami. Może to być mruganie, drganie ust, wzruszanie ramionami, chrząkanie albo powtarzanie danego słowa.
Psycholodzy wyróżniają tiki głosowe i ruchowe, które pojawiają się około 5. roku życia. Najczęstszą przyczyną tego zaburzenia jest podłoże psychiczne. Tiki związane są z emocjami, sytuacjami stresowymi, nowym otoczeniem, silnymi lękami, które destrukcyjnie wpływają na małego człowieka.
Diagnoza
Postawienie diagnozy poprzedzone jest licznymi badaniami, głównie psychologicznymi i neurologicznymi. Warunkiem koniecznym do postawienia diagnozy jest zaobserwowanie objawów przed 18. rokiem życia oraz utrzymywanie się ich przez minimum rok. W trakcie tego czasu tiki powinny pojawiać się wiele razy w ciągu dnia, prawie codziennie lub z przerwami i nie powinny zanikać na dłużej niż 2 miesiące. Ważne jest wykluczenie bezpośredniego fizjologicznego wpływu substancji np. pobudzających.
Jąkanie
To jedna z najczęstszych wad mowy i objaw chorobowy, który charakteryzuje się niepłynnością w mówieniu, przypominającą zacinanie się. Wypowiedzi dziecka cechują się częstym powtarzaniem lub przeciąganiem dźwięków, sylab lub wyrazów. Mogą to być również częste wahania lub pauzowania.
Diagnoza
Aby postawić diagnozę, jąkanie musi być utrwalone lub nawracające i na tyle ciężkie by powodować znaczne upośledzenie płynności wypowiedzi, a stan ten musi się utrzymywać przez minimum 3 miesiące. Warto pamiętać, że jąkanie między 3 i 4 rokiem życia jest jest naturalnym etapem kształtowania się mowy i istnieje szansa, że minie samoistnie. U dziecka szkolnego może być przyczyną wielu nieprawidłowości, a szczególnie tych o podłożu psychicznym i emocjonalnym.
Moczenie
Aż 15% 6latków moczy się w nocy. Ze względów fizjologicznych kontrolowanie moczu i dojrzewanie układu hormonalnego możliwe jest około 5 roku życia. Dlatego to zachowanie jest uznawane ze nieprawidłowe powyżej 5 roku życia i wówczas wymaga leczenia.
Przyczyn tej nieprawidłowości może być wiele, jednak jako najczęstsze wymienia się te o podłożu psychogennym jak np. kłótnie i rozwód rodziców, narodziny młodszego rodzeństwa, rozpoczęcie nauki w nowej szkole, ale także duża liczba obowiązków i zajęć, które mogą powodować u dziecka przeciążenie.
Diagnoza
Postawienie diagnozy jest możliwe jeśli moczenie do łóżka lub w ubranie zdarza się co najmniej dwa razy w ciągu miesiąca u dziecka do 7 roku życia, a u starszego co najmniej raz w miesiącu. Ważne jest wykluczenie innych zaburzeń, w tym nieprawidłowości budowy dróg moczowych i chorób neurologicznych np. padaczki.