W celu wyrażenia uznania dla trudu wolontariuszy na całym świecie, z inicjatywy ONZ 5 grudnia obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Wolontariusza. To doskonała okazja, by uświadomić społeczeństwu wysiłek, jaki wkładają rozmaite organizacje pożytku publicznego w niesienie pomocy innym i docenić pracę, którą wykonuje za darmo, z potrzeby serca wielu Polaków.
Wolontariat w Polsce
W naszym kraju do pracy w charakterze wolontariusza przyznaje się od lat średnio od 6 do 10 procent obywateli. Są to najczęściej osoby młode – uczniowie i studenci. W Polsce wolontariat jest mniej powszechny niż na Zachodzie. Wynika to z braku tradycji wolontariatu, przekazywanej z pokolenia na pokolenie (przerwa spowodowana okresem PRL). Jednym z powodów słabszego rozwoju wolontariatu w stosunku do innych państw jest dążenie do podniesienia standardu życia, najpierw zaspokaja się własne potrzeby, a dopiero w drugiej kolejności potrzeby społeczne. W Polsce panuje też względnie niska świadomość możliwości działania społecznego w organizacjach pozarządowych. A możliwości do działania w ramach wolontariatu jest naprawdę wiele. Dziś na terenie kraju istnieje sieć Centrów Wolontariatu, które pośredniczą między osobami szukającymi pomocy i gotowymi ją ofiarować. Pomaganie w ramach wolontariatu staje się każdego roku coraz bardziej dostępne i powszechne. Jednak daleko nam jeszcze do europejskiej czołówki. W Europie liderem wolontariatu jest Norwegia, a według rankingu opracowanego przez Stowarzyszenie Klon/Jawor na podstawie dostępnych danych, Polska znajduje się w nim na ostatnim jedenastym miejscu.
Kim są wolontariusze w Polsce?
Najczęściej są to osoby młode, równie często kobiety, jak i mężczyźni. W ramach wolontariatu najczęściej wykazują się osoby dobrze wykształcone (30% z wykształceniem wyższym) i lepiej zarabiające (z gospodarstw domowych, których dochód przekracza 4000 złotych miesięcznie pochodzi 24% wolontariuszy).
Początki wolontariatu na świecie
Wolontariat we współczesnym znaczeniu jako pierwszy współtworzył szwajcarski pacyfista Pierre Ceresole. W 1920 r. zorganizował on pierwszy obóz – Service Civil Volontaire – będący reakcją na wydarzenia i następstwa I wojny światowej. W obozie zebrał ochotników spośród walczących ze sobą uprzednio krajów, aby odbudować ze zniszczeń wojennych wioskę w pobliżu Verdun. Pojawiło się też wiele grup i jednostek inspirowanych jego przykładem, starających się ochotniczą pracą realizować ideał bezinteresownej miłości i pokoju. W Stanach Zjednoczonych pierwsi pionierzy, przybywający do USA, aby przetrwać, musieli ze sobą współpracować, budując swoje domy, miasta, polując. Tworzyli ówczesne zalążki społeczności lokalnych. Pomagali sobie i nowym napływającym osadnikom. Na ten okres właśnie datuje się początek działań woluntarystycznych za oceanem.
Dlaczego warto zostać wolontariuszem
Motywacja jest podstawą każdego działania, jakie podejmuje człowiek. To ona pobudza, zachęca, sprawia, że robimy coś z zapałem, przyjemnością i zaangażowaniem. I to właśnie dlatego kolejne osoby pragnące służyć innym jako wolontariusze podejmują aktywność. Aktywni wolontariusze poprzez swoje działania realizują ważne dla siebie cele. Najczęściej są to cele:
• towarzyskie/społeczne – wolontariusz chce poznać nowych ludzi, aktywnie i ciekawie spędzić czas, zdobyć pewien status i zyskać uznanie bądź przynależeć do grupy;
• pragmatyczne – wolontariusz chce pomagać ludziom, zrobić coś pożytecznego, zdobyć pewne umiejętności i zwiększyć swoje szanse na rynku pracy;
• psychologiczne – wolontariat jest sposobem na określenie swej tożsamości i zwiększenie samooceny, wyróżnieniem się spośród innych, działaniem w myśl własnych szlachetnych wartości, szansą znalezienia własnego sposobu na życie.
W czasie przedświątecznym częściej niż w innych okresach roku odczuwamy potrzebę zrobienia czegoś dobrego, pożytecznego. Pomaganie może być też motywowane chęcią spłaty za dobro, które kiedyś od kogoś otrzymaliśmy. Czasem pomagając, po prostu poprawiamy sobie samopoczucie. Pomagać może każdy. I nie trzeba mieć zasobnego portfela, aby nieść pomoc. Wystarczy dobra wola i odrobinę chęci. A wolontariat to doskonały sposób na mądre, zorganizowane pomaganie, gdzie każdy znajdzie przestrzeń dla siebie.